Kazimierz Przerwa-Tetmajer (1865-1940) był poetą, powieściopisarzem i nowelistą tworzącym w okresie Młodej Polski i niewątpliwie jego twórczość, w swoim dekadenckim nastroju, bardzo oddaje ducha epoki. Pomimo ogromnego potencjału, wielu innych artystów (tu m. in. Wyspiański) zarzucało mu trwonienie swojego talentu, ponieważ zajmował się nieistotnymi rzeczami. Uczniom z pewnością znany jest przede wszystkim z wierszy omawianych na lekcji języka polskiego. Tu na szczególną uwagę zasługuje między innymi „Lubię, kiedy kobieta…”, czyli utwór o bardzo odważnym, szczególnie jak na tamte czasy, podejściem do erotyki.

O rodzinie i „Weselu”

Przerwa-Tetmajer obracał się w środowisku ówczesnej artystycznej bohemy. Zarówno on, jak i jego rodzina, są postaciami bardzo ważnymi w polskiej kulturze. Jego starszym, przyrodnim bratem był Włodzimierz Tetmajer – również czołowy przedstawiciel Młodej Polski, a dokładniej malarstwa tej epoki. Możemy go kojarzyć jako Gospodarza w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego, które zresztą opisuje ceremonię zawarcia związku małżeńskiego między Lucjanem Rydlem a Jadwigą Mikołajczykówną (młodszą siostrą żony Włodzimierza – Anny Tetmajer). Sam Kazimierz pojawia się na kartach dramatu w roli Poety. Kolejnym sławnym przedstawicielem tej rodziny był Tadeusz Boy-Żeleński – kuzyn Kazimierza.

O zaręczynach i synu

„A kiedy będziesz moją żoną…” to pierwsze słowa jednego z wierszy Kazimierza Przerwy-Tetmajera, który jednak nigdy się nie ożenił. Co prawda wielokrotnie się oświadczał, jednak ostatecznie wszystkie związki były zrywane. Z pewnością nie pomagały mu w znalezieniu żony plotki o jego złym prowadzeniu się i objawy choroby wenerycznej. Jednak pomimo to, trzecie narzeczeństwo Tetmajera, to najpoważniejsze, rozpadło się z powodu jego poezji. Już podczas planowania zaślubin wysłał on swojej ukochanej, Jadwidze Szulcównie, bukiet róż, do którego dołączony był dwuwiersz:

„Dobranoc, kwiecie różany,
Obróć się, czym chcesz, do ściany.”

Kobieta poczuła się urażona tak frywolnym wierszem, obraziła się na Tetmajera, odesłała kwiaty i zerwała zaręczyny.

Pomimo iż poeta nigdy się nie ożenił, doczekał się jednak nieślubnego syna – Kazimierza Stanisława, do którego długo się nie przyznawał. Z czasem postanowił położyć duży nacisk na rozwijanie talentów syna i wywierał na nim ogromną presję. Kazimierz Stanisław nie miał dużo szczęścia w życiu, podobnie jak jego ojciec zachorował na syfilis i szybko popadł w alkoholizm. To wszystko przyczyniło się do tego, że w wieku 33 lat popełnił samobójstwo, co w pewnym stopniu odbiło się na popadającym w obłęd poecie.

O chorobie, nagrodzie Nobla i plotce Różewicza

Kazimierz Przerwa-Tetmajer chorował na kiłę, co z czasem przyczyniło się do ślepoty, nasilającej się choroby psychicznej i ogólnego podupadania na zdrowiu. Zmusiło to poetę do wycofania się z życia publicznego i działalności artystycznej.

Niewiele się o tym mówi, ale Przerwa-Tetmajer był kandydatem do nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Niestety, wówczas jego choroba była już w bardzo poważnym stadium, a artysta w szale przepędził laską przedstawicieli sztokholmskiej Akademii Królewskiej.

Bardzo popularnym obrazem śmierci poety jest wersja rozpropagowana przez Tadeusza Różewicza, jakoby podczas opróżniania Hotelu Europejskiego przez Niemców w 1940 roku Kazimierz Przerwa-Tetmajer został wyrzucony na ulicę w zaspę, w której następnie leżał dłuższy czas do momentu, gdy ktoś go nie rozpoznał i zabrał do szpitala, niestety zbyt późno. Prawda jest jednak nieco inna. Przerwa-Tetmajer został wywieziony z tego hotelu przed całą akcją oraz przetransportowany do szpitala, gdzie niestety zmarł 18 stycznia. Za przyczynę zgonu podaje się nowotwór przysadki mózgowej i niedokrwistość.

Marianna Hoffman, kl. 3A

Źródła tekstu:

„Alkohol i muzy: wódka w życiu polskich artystów” – Sławomir Koper
https://filmpolski.pl/fp/index.php?film=12821
„Plotka o Weselu” Wyspiańskiego – Tadeusz Boy-Żeleński
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Przerwa-Tetmajer
http://www.edusens.pl/edusensacje/uwodziciel-wielokrotny-narzeczony-poeta-zmyslowy

Źródło zdjęcia:

Portret Kazimierza Przerwy-Tetmajera autorstwa Leona Wyczółkowskiego
Prawa Autorskie: Obraz ten jest własnością publiczną w kraju pochodzenia oraz w państwach i na obszarach, gdzie prawo autorskie wygasa 70 lat po śmierci autora.