Na półce z tyłu, prawie niezauważalne...
Dla wielu z nas czytanie książek to jeden z najprzyjemniejszych sposobów spędzania wolnego czasu. Zapewne wolimy trzymać w ręku tomy nowe, jeszcze nietknięte, z nieskazitelnie czystymi kartkami, niż te wyglądające jakby przeszły istne tortury. Biblioteczne półki uginają się pod ciężarem nowych pozycji wydawniczych kuszących czytelnika lśniącymi, kolorowymi okładkami. Gdy wnikliwie poszukamy, na pewno znajdziemy w zakamarku, gdzieś na półce z tyłu, prawie niezauważalne, w ciemnych obwolutach, z pożółkłymi stronicami, najprawdziwsze skarby biblioteki - białe kruki. Może nie prezentują się okazale, lecz mają wspaniałą historię, często znajdowały się w bibliotekach od początku ich istnienia i służyły wielu pokoleniom. Jednym z nich jest poetycka powieść "Marya" autorstwa Antoniego Malczewskiego należąca do szkolnych zbiorów. Aż ciężko uwierzyć, że została ona wydana prawie 100 lat temu.
Napoleon Stanisław Adam Feliks Zygmunt Krasiński hrabia herbu Ślepowron (ur. 19 lutego 1812 roku w Paryżu, zm. 23 lutego 1859 roku także w Paryżu) to jeden z trzech wieszczów, największych poetów polskiego romantyzmu. Debiutował w 1828 roku jako autor przepojonych makabrą opowieści gotyckich. Już wtedy ujawniły się najbardziej charakterystyczne cechy jego pisarstwa: obsesja cierpienia, zagłady i śmierci. Wewnętrzny konflikt między życiowym konwenansem a etosem romantycznej walki narodowowyzwoleńczej dały obfity plon w postaci twórczości literackiej pełnej frenezji, obrazów piekielnych oraz dysonansów na tle religijnym i społecznym. W późniejszym czasie – około roku 1847, wraz z wydaniem „Ostatniego” – wieszcz zastąpił skrajną rozpacz dotychczasowych dzieł przesłaniem etyki chrześcijańskiej, która z czasem, uzupełniona o myśl mesjanistyczna, przerodziła się w żarliwe nawiązania do ewangelicznej miłości.
„Kordyan. Część pierwsza trylogji Spisek koronacyjny” Juliusza Słowackiego to dzieło wydane w roku 1915 nakładem warszawskiego Składu Głównego w Księgarni W. Jakowickiego mieszczącego się w tamtym czasie przy ulicy Brackiej 10. Książkę wydrukowano w drukarni W. Piekarniaka, która funkcjonowała na warszawskim Nowym Świecie po numerem 34. „Kordyan” ukazał się jako pozycja nr 3 i 4 serii wydawniczej „Skarbiec Polski”. Podobnie jak inne białe kruki biblioteki szkolnej III Liceum Ogólnokształcącego im. płk. Dionizego Czachowskiego w Radomiu posiada pieczątki wskazujące na fakt, iż stanowił on część księgozbioru Zakładów Naukowych Żeńskich Marji Gajl w Radomiu. Książka ta posiadała wówczas numer inwentarzowy 2169, na stan księgozbioru biblioteki liceum została wpisana pod numerem 1695.
„[…] Niby kropla krwi;
Któż wie, z jakiej to przyczyny,
Od maliny lub kaliny [...]
Jak dziś kwitnie maj,
Tak nad róże, nad bławatki
Dwie nas kwitło w domu matki […]
O moja wiosno!
Ach! lecz siostry nóż
Skosił różę róż […]”
Wspólne wydanie dwóch utworów Bolesława Prusa – „Kamizelki” oraz „Michałka” – opublikowanych przez warszawskie wydawnictwo Gebethnera i Wolffa, a wydrukowane przez Zakłady Drukarskie „F. Wyszyński i S-ka” w roku 1933, stanowi swoisty „biały kruk” w zbiorach biblioteki szkolnej III Liceum Ogólnokształcącego im. płk. Dionizego Czachowskiego w Radomiu.
Strona 2 z 3