Oto zagadka: co to jest – brązowy napój w butelce z czerwoną etykietą? Tak, to Coca Cola. Raczej nie było trudno. Założę się, że każdy wiedział, o co chodzi po słowach „brązowy napój”, no może jeszcze należałoby dodać, że gazowany. Nic dziwnego, Coca Cola to jedna z najpopularniejszych marek na świecie, która stała się elementem naszej kultury. To napój, który pił chyba każdy. Widzimy go w każdym sklepie, a każdy bar czy restauracja ma go w swojej ofercie. Pojawia się na szyldach, w filmach, na koszulkach, plecakach czy skarpetkach. Coca Cola przestała być zwykłym napojem, a stała się naszą codziennością, tradycją i na zawsze wpisała się w historię. Wydawałoby się, że jest to zwyczajny, jak na gazowany płyn przystało – niezdrowy napój. Jednak za tymi niewinnymi bąbelkami, brązowym kolorem, pysznym smakiem i ponad stuletnią historią kryją się morderstwa, degradacja środowiska i wykorzystywanie dzieci.

Zarzut numer 1: masowa produkcja plastiku – degradacja środowiska

Według raportu „Talking Trash: The Corporate Playbook of False Solutions”, Coca Cola zajmuje pierwsze miejsce spośród ośmiu możliwych jako największy producent tworzyw sztucznych na świecie. W 2021 roku zdobyła ten niechlubny tytuł po raz czwarty. Rocznie produkuje aż 2,9 miliona ton plastikowych opakowań, co według BBC daje 200 tysięcy butelek na minutę. Jednorazowe butelki Coca Coli produkowane są z ropy naftowej, która zanieczyszcza oceany. Kiedy ruch Break Free From Plastic oczyszczał plaże, w aż 45 krajach znalazł tam 20.000 produktów marki Coca Cola. Jak widać, problem jest duży. Jak reaguje sama firma? Na Światowym Forum Ekonomicznym wiceprezes firmy Beatriz Perez powiedziała, że nie wycofają się szybko z plastikowych butelek, gdyż „klienci je lubią, ponieważ są lekkie i wielokrotnie zamykane”. Jak dobrze, że na tym świecie są jeszcze firmy, które tak bardzo dbają o wygodę klientów. Szkoda, że ci klienci niedługo nie będą mieli gdzie mieszkać, bo nasza planeta przestanie istnieć. Ale bez obaw, Coca Cola ma tyle plastiku, że zapewne zbuduje nam nową. Na szczęście, firma zobowiązała się, że do 2030 będzie odzyskiwać tyle odpadów z opakowań, ile sama wyprodukuje. Jak to mówią, lepiej późno niż wcale.

Wyrok: winna

Zarzut numer 2: wykorzystywanie dzieci

Coca Colę w 2004 roku oskarżono o kupowanie salwadorskiego cukru, co wiąże się z wykorzystywaniem pracy dzieci. Co ciekawe, producent firmy nie zaprzeczył ustaleniom. Oto co kryje się za wykorzystywaniem zwykłego cukru. Jedna trzecia pracowników plantacji trzciny cukrowej w Salwadorze to dzieci w wieku poniżej 18 lat, które w większości pracę zaczęły w wieku od ośmiu do trzynastu lat. Zbiór trzciny wymaga od dzieci wykorzystywania ostrych narzędzi, takich jak maczety i noże. Tną trzcinę i usuwają liście z łodyg przez dziewięć godzin dziennie w upalnym słońcu. Podczas rozmów Human Rights Watch z małymi pracownikami, prawie każdy z nich przyznał, że doznał urazów maczetą na rękach lub nogach. Spowodowało to uznanie zbierania trzciny cukrowej jako najbardziej niebezpiecznej formy pracy w rolnictwie. Opieka medyczna nie jest dostępna na plantacjach, a koszty leczenia nie są refundowane przez pracodawców, dlatego pracownicy muszą płacić sami. Wiele dzieci pracujących przy trzcinie cukrowej opuszcza pierwsze tygodnie i miesiące szkoły, a niektóre ją po prostu porzucają. Za to inne dzieci zmuszone są do pracy na plantacji, aby chodzić do szkoły – tylko w ten sposób ich rodziny są w stanie ponieść koszty związane z edukacją. Lokalna rozlewnia Coca Coli w Salwadorze kupuje cukier w największym młynie Central Izalco, którego co najmniej 4 dostawców regularnie wykorzystuje młodych pracowników. Niestety, nie znalazłam żadnych informacji, jak sytuacja wygląda obecnie.

Dodatkowo warto wspomnieć, że w latach 90. XX wieku Coca Cola podpisywała ze szkołami kontrakty, w których zobowiązała się do płacenia szkołom w zamian za wyłączność do sprzedaży swoich produktów w automatach i stołówkach. W niektórych przypadkach zdrowsze opcje jak mleko czy soki nie były dostępne, ponieważ Coca Cola nie zatwierdziła ich sprzedaży.

Wyrok: winna

Zarzut numer 3: testowanie na zwierzętach

Do 2007 roku Coca Cola przeprowadzała testy na zwierzętach, podczas których przecinano twarze szympansów, aby zbadać impulsy nerwowe wykorzystywane do odczuwania słodkiego smaku. Aby zbadać karmelowy kolor, przymusowo karmili gryzonie chemikaliami. Po głośnej interwencji organizacji zajmujących się prawami zwierząt firma zrezygnowała z tych form testowania.

Wyrok: uniewinniona

Zarzut numer 4: dyskryminacja rasowa

W 2001 roku Coca Cola została pozwana za dyskryminację przez czarnoskórych pracowników. Chociaż firma nigdy się nie przyznała, to mimo wszystko zgodziła się zapłacić za ugodę jedną z największych sum w historii USA – 192,5 miliona dolarów. Według dyrektora ds. zasobów ludzkich, „Coca-Cola w 100% dyskryminowała czarnoskórych pracowników”, a według dyrektora ds. uczciwości w miejscu pracy fakty są niepodważalne. W 2000 roku firma zgodziła się na przeprowadzenie reform w zakresie zatrudniania, awansowania i wynagradzania. W 2011 roku można było zobaczyć efekty wprowadzanych zmian. Afroamerykanie zajmowali 15% stanowisk kierowniczych, natomiast przed złożeniem pozwu 1,5%. W 2021 roku znów nastąpił regres – udział czarnoskórych menadżerów spadł do 8%, a udział czarnoskórych pracowników wśród personelu o 15%.

Na początku XX wieku Coca Cola w butelkach była bardzo popularna wśród czarnoskórych mieszkańców, ponieważ ze względu na segregację rasową nie mieli oni dostępu do maszyn nalewających napoje. Wprowadziło to panikę wśród białej części społeczeństwa, ponieważ bali się, że Afroamerykanie wzmocnieni przez napój z dodatkiem kokainy zaczną ich atakować. Dlatego w 1903 roku Coca Cola zdecydowała się zastąpić kokainę kofeiną i jeszcze większą ilością cukru.

Wyrok: winna

Zarzut numer 5: wykorzystywanie i eksploatacja krajów rozwijających się

Jak do produkcji prawie wszystkiego, tak i też do produkcji Coca Coli potrzebna jest woda. Do wyprodukowania 0,26 galona Coca Coli potrzeba 0,71 galona wody (1 galon angielski – 4,54561 litra, 1 galon amerykański – 3,78541178 litra). W miejscach, w których firma zakłada swoje rozlewnie, zużywa ogromne ilości wody gruntowej. Prowadzi to do braku wystarczającej ilości wody do picia oraz do nawadniania upraw, co skutkuje niedoborem żywności. Problemem jest tutaj to, że Coca Cola zaskakująco często decyduje się na otworzenie rozlewni w miejscach, w których ludności tubylczej brakuje wody.

Przykładem takiego miejsca są Indie, w których firma zbudowała 58 rozlewni. W momencie, w którym z fabryki Coca Coli wyjeżdżały kolejne zapakowane ciężarówki, kobiety musiały przechodzić 5 kilometrów, aby dostać pitną wodę.

„Picie coli jest jak picie krwi rolnika w Indiach.”

„Coca-Cola wywołuje pragnienie w Indiach i jest bezpośrednio odpowiedzialna za utratę środków do życia, a nawet głód tysięcy ludzi w Indiach.”

Dodatkowo, w 2003 roku Centralny Zarząd Kontroli Zanieczyszczeń Indii stwierdził, że osad z fabryki zanieczyszczony był kadmem, ołowiem i chromem. Co więcej, Coca Cola wyładowywała wypełniony kadmem osad odpadowy jako darmowy „nawóz” – wielce szlachetne.

Problem nie pojawia się tylko w Indiach. Firma wykorzystuje wiele państw trzeciego świata. W Kolumbii pewna jednostka paramilitarna zastrzeliła w rozlewni jednego z szefów związku zawodowego zakładu. To nie jedyny związek, który był celem ataków. Co najmniej pięciu innych członków związku zostało zabitych, a pozostałym powiedziano, aby odeszli lub zginęli. Nie ma dowodów na to, że to ktoś z głównego biura Coca Coli zlecił morderstwa, jednak firma zrobiła bardzo niewiele, aby zbadać sprawę. Nie zwracała się też do kolumbijskiego rządu, że jej pracownicy zostali zabici.

Mimo przepisów antynarkotykowych, w Peru Coca Cola jest jedną z niewielu firm, dla których wprowadzono specjalne zwolnienia i pozwolono na import koki. Jej liście wykorzystywane są również przez lokalnych mieszkańców do produkcji herbaty, mąki czy cukierków. Tu pojawia się problem, ponieważ hodowcy koki w Peru mogą dostać dostęp do rynku amerykańskiego tylko przez Coca Colę z powodu wspomnianych przepisów antynarkotykowych. Dlatego hodowcy muszą przystać na warunki firmy. W rezultacie rolnicy nadal są biedni, a Coca Cola zarobiła 41 miliardów dolarów.

Wyrok: nierozstrzygnięte

Mowa końcowa:

Podsumowując, Coca Cola winna jest 3 przestępstw.

Jak widać, ten wydawałoby się, zwykły gazowany napój stoi za wieloma zbrodniami, a firma pod płaszczykiem dobrej i wspierającej różnego rodzaju akcje zrobi wszystko, aby się wzbogacić, nawet kosztem życia innych. Stojąc w sklepie, może kolejny raz warto sobie postawić pytanie, ile dzieci musiało pracować i okaleczyć swoje ciało, ile wody zabrano ludziom, abym teraz ja mógł wypić trochę niczym niewyróżniającego się, niezdrowego napoju. Rozumiem odwieczną walkę Cola vs Pepsi, osobiście zauważam ogromną różnicę w smaku, jednak w obliczu prawdy, ta ogromna różnica staje się nic niewarta. Każdy musi sobie sam odpowiedzieć na pytanie, czy naprawdę ta jedna butelka jest godna tylu cierpień ludności, której na co dzień nie widzimy, a jednak z naszego powodu, wszystkich konsumentów, ci ludzie nie mają dostępu do tak podstawowej rzeczy jak czysta woda. Zauważmy, że w wielu najuboższych krajach na ulicach leżą puste butelki czy puszki po Coca Coli. Czy to nie zabawne? W miejscach, w których zapotrzebowanie na wodę jest ogromne, firma pozbawia miejscową ludność dostępu do niej, aby zaraz częstować ją wyrobem, do którego została zużyta, tym samym zapewniając sobie klientów i funkcję jedynego dostawcy jakiejkolwiek formy zabicia pragnienia – genialne! Co można zrobić? Nie kupować! To naprawdę nie takie trudne, dla nas to tylko jedno wyrzeczenie, a dla nich może jedno dziecko nieuszkodzone przez ostre narzędzie, chodzące do szkoły. Pamiętajmy, że The Coca Cola Company to nie tylko sama Coca Cola, ale także między innymi Fanta, Sprite, Monster Energy, Cappy, Fuze tea czy nawet Kropla Beskidu. Rezygnując z tych napojów, nie tylko pomożesz sobie i swojemu zdrowiu, ale i innym. Tylko jedno wyrzeczenie, ale wiele uratowanych istnień, w tym życie naszej planety.

Iga Kaleta, kl. 3C

Źródła:

Coca-Cola, criticized for plastic pollution, pledges 25% reusable packaging | Reuters
The Coca-Cola Company – Wikipedia, wolna encyklopedia
El Salvador: Child Labor on Sugar Plantations | Human Rights Watch (hrw.org)
Coke’s Elusive Goal: Boosting Its Black Employees – WSJ
5 Dark Secrets About Coca-Cola – Toptenz.net