Już niedługo pierwszy dzień wiosny, jednak w tej chwili zdecydowanie odchodzi się od świętowania równonocy wiosennej. Inaczej się rzecz miała w przypadku dawnych Słowian. Pomimo że ich czasy minęły już dawno temu, niektóre ich zwyczaje w pewnym stopniu, często w lekko zmienionej formie, dalej funkcjonują jako tradycyjne zabawy i zwyczaje.

Święto obchodzono w okolicach 21 marca, a same obrzędy trwały kilka dni. Tak zwane Jare Gody były nie tylko rozpoczęciem wiosny (tak jak dla nas), były one także jednoznaczne z rozpoczęciem nowego roku. Był to okres licznych zmian, postanowień, sprzątania i okadzania domostw (co również miało oczyścić przestrzeń, jednak nie z przedmiotów i kurzu, a ze złej energii) – wszystko to miało lepiej przygotować ludzi na „nowy początek” wraz z odradzającą się do życia przyrodą.

Pierwszym zwyczajem, który w pewnym stopniu przetrwał do dnia dzisiejszego i który rozpoczynał Jare Gody, było palenie / topienie Marzanny, zwanej również Morą, czyli kukły, która miała odzwierciedlać postać słowiańskiej bogini zimy. W ten sposób starano się „przepędzić” zimę, co dodatkowo podkreślał ogromny hałas wywołany przez śpiew, grę na instrumentach i strzelanie z batów. Obrzędom towarzyszyły liczne rytuały magiczne, których celem było przywołanie wiosny i urodzaju. W wysoko położonych punktach rozpalano ogniska, aby przywołać jak najwięcej słońca i ciepła w najbliższych miesiącach. Zbierano leszczynowe i wierzbowe witki, z których następnie tworzono rytualne wieńce.

Kolejnym, ciągle aktualnym zwyczajem w okresie wiosennym, było malowanie jajek, które dla przedchrześcijańskich Słowian było symbolem życia, płodności, powodzenia i nowego początku. Celem tego zwyczaju, poza zabawą, miało być wniesienie radości na najbliższe miesiące oraz zapewnienie urodzaju w najbliższych plonach. Następnie obdarowywano się nimi na uroczystej uczcie. Wspomniana uczta miała być jak najbogatsza i jak najbardziej huczna, bo właśnie takie przywitanie wiosny miało być dobrą wróżbą na cały następny rok.

Obchodzono również Śmigus, czyli zwyczaj smagania się nawzajem witkami różnych drzew oraz Dyngus polegający na oblaniu się wodą. Oba zwyczaje miały przynieść duchowe oczyszczenie, a zostanie pominiętym w trakcie któregoś z nich niosło ze sobą złowrogie wróżby, między innymi staropanieństwo. Można śmiało powiedzieć, że dzisiejsze obchody Świąt Wielkanocnych znacznie opierają się właśnie na tym słowiańskim święcie.

Na zakończenie obchodów Jarego Święta udawano się na groby przodków, wspominano ich i zostawiano im jedzenie. Czas ten był wyjątkowy dla dawnych Słowian, głównie przez fakt, iż był on „nowym początkiem’, czasem zadumy i radości z życia oraz tego, co ofiarowała im natura.

Marianna Hoffman, kl. 2A

Źródła tekstu:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Jare_%C5%9Awi%C4%99to
https://www.slawoslaw.pl/jare-gody-witanie-wiosny-po-slowiansku/
Tomasz Kosiński, „Wiara Słowian”

Źródła zdjęć:

https://pixabay.com/
https://unsplash.com/