Warning: Use of undefined constant JMF_THEMER_MODE - assumed 'JMF_THEMER_MODE' (this will throw an Error in a future version of PHP) in /home/czachowski/public_html/plugins/system/djjquerymonster/djjquerymonster.php on line 210
Doktor Jerzy Borysowicz i Wanda Pawłowska - cisi bohaterowie z Radomia

Odznaczenie „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” pośród wielu Polaków otrzymało także kilku tych związanych z Radomiem – między innymi doktor Jerzy Borysowicz i Wanda Pawłowska.

Doktor urodził się na terenach dzisiejszej Białorusi, a medycynę ukończył w Wilnie (przedtem, jako szesnastolatek, służył w 30. Pułku Strzelców Kaniowskich). Pracował w Klinice Chorób Nerwowych im. Stefana Batorego, a w 1935 roku został powołany do komisji prowadzącej badania mózgu Marszałka Polski, Józefa Piłsudskiego.

Do Radomia przybył w 1939 roku, po wybuchu wojny. W tym czasie kościół św. Wacława znajdował się w bardzo złym stanie, dlatego Niemcy zezwolili na prowadzenie tam szpitala psychiatrycznego. Borysowicz kierował pracami placówki, stosując najnowsze metody leczenia i pomiędzy umysłowo chorymi ukrywał Żydów i rannych żołnierzy polskich. W szpitalu ukrywano m. in. Mordechaja Anielewicza – komendanta Żydowskiej Organizacji Bojowej i dowódcę powstania w getcie warszawskim. Życzliwy w stosunku do kolegów i współpracowników Borysowicz pomagał także ludności żydowskiej w dzielnicach zamkniętych – przemycał na teren getta, wraz z innymi lekarzami, medykamenty i środki opatrunkowe. Po zakończeniu okupacji doktor pozostał w Radomiu, pomagając psychicznie chorym. Zmarł w 1980 roku.

Równie wartym wspomnienia wzorem poświęcenia i altruizmu jest Wanda Pawłowska. Poruszona losem radomskich Żydów, wśród których miała wielu przyjaciół, zostawiała paczki z żywnością na trasie przemarszu żydowskich kolumn roboczych. Jej życie odmieniło się w momencie znalezienia niedaleko swojego domu uciekiniera z getta – Bernarda Ajdelsa. Zamieszkała z nim na poddaszu kamienicy przy ulicy Wałowej. Udało jej się zdobyć dla niego dokumenty na nazwisko Edward Jarosz. Niestety, sąsiedzi w obawie o własne życie wydali Ajdelsa i Pawłowską będącą w tym czasie w ósmym miesiącu ciąży. Dziecko urodzone w więzieniu zaginęło. Z pomocą siostry zakonnej udało jej się zbiec ze szpitala przy ulicy Malczewskiego i ukryć u swoich znajomych. Mężczyzna w tym czasie był przesłuchiwany, a następnie przetransportowany najpierw do Auschwitz, później do Sachsenchausen. Przeżył i w listopadzie 1945 roku powrócił do Radomia, by podziękować swojej wybawicielce za udzieloną mu pomoc. Wkrótce zostali małżeństwem, a po kilkunastu latach Wandzie udało się odnaleźć zaginioną córkę. Małżonkowie pochowani są w Radomiu na cmentarzu przy ulicy Limanowskiego.

Obie postacie były wzorem bezinteresownego poświęcenia i odwagi, nieco zapomnianymi przez historię. Jako mieszkańcy Radomia starajmy się pamiętać o tych bohaterach.

 

Bartłomiej Bąk, kl. 2C