Warning: Use of undefined constant JMF_THEMER_MODE - assumed 'JMF_THEMER_MODE' (this will throw an Error in a future version of PHP) in /home/czachowski/public_html/plugins/system/djjquerymonster/djjquerymonster.php on line 210
Przesądy andrzejkowe, katarzynkowe i bożonarodzeniowe

Każdy z nas obchodzi jakieś święta. Zwykle związane są one z wyznawaną religią, narodowością i kulturą. Najczęściej świętujemy Boże Narodzenie, Wielkanoc, Wszystkich Świętych, Święto Niepodległości, Obchody Uchwalenia Konstytucji. Z naszą kulturą związane są też tak zwane święta ludowe takie, jak: Tłusty Czwartek, Prima Aprilis, Lany Poniedziałek. Wiele lat wcześniej były one bardziej znane i obchodzone. Niektóre z nich odeszły w zapomnienie, jak np. Judaszki (w Wielką Środę), Noc Świętojańska zwana „Sobótką” (noc z 23 na 24 czerwca) czy też Katarzynki (24 listopada ) i Andrzejki (29 listopada), które dawniej były hucznie obchodzonym świętem. Był to wieczór wróżb odprawiany na koniec roku liturgicznego. Niegdyś wróżby te miały charakter matrymonialny, ich pochodzenie nie jest do końca znane, ale warto się z nimi zapoznać choćby w formie ciekawostki. Oto kilka z nich:

  • Jeśli dziewczyna pościła przez cały dzień i modliła się do św. Andrzeja, to we śnie mógł ukazać jej się przyszły mąż.
  • Jeżeli ucięta przez pannę w dniu św. Andrzeja gałązka wiśni lub czereśni zakwitła w wigilię Bożego Narodzenia, dziewczyna mogła liczyć na rychłe zamążpójście.
  • Losowano przedmioty o symbolicznym znaczeniu, np. liść oznaczał staropanieństwo, obrączka - bliski ślub, a różaniec - stan zakonny.
  • Lano wosk przez dziurkę od klucza i wróżono z otrzymanego kształtu.
  • Robiono serca z kartonów i wypisywano na nich imiona chłopców, potem przebijano serduszka szpilką. Imię, które zostało przekłute, miał nosić przyszły mąż.

Tak bawiły się panny, natomiast 24 listopada, w katarzynki, panowie wróżyli sobie swoje przyszłe wybranki w następujący sposób:

  • Karteczki z imionami kobiet wkładano pod chłopięcą poduszkę w wigilię katarzynek, karteczka wyciągnięta po obudzeniu się miała wskazywać imię tej właściwej.
  • Imię mogły też odkryć karteczki z wypisanymi literami alfabetu, zwinięte lub odwrócone. Przy losowaniu karteczek należało wypowiedzieć magiczną formułkę: „Wskaż proszę wróżbo wybrankę / żonę i przyszłą kochankę, / Wyciągam karteczki cztery, / Są jej imienia litery.”
  • Pierwszeństwo ożenku w grupie kawalerów wróżył sucharek. Kawalerowie w dniu świętej Katarzyny zbierali się na wspólnym śniadaniu, przynosząc na nie sucharki. Spożywano je na zakończenie śniadania, zaczynając je jeść dokładnie w tym samym czasie. Ten kawaler, który zjadł swój sucharek przed innymi, jako pierwszy miał zmienić swój stan cywilny.

Te, jak i wiele innych wróżb, miały przepowiedzieć nam naszą najbliższą przyszłość. O dziwo, każdy w to wierzył, co w dzisiejszych czasach może nam się wydawać dziwne.

Różnego rodzaju przesądy dotyczą nie tylko świąt ludowych, wiążą się one też ze świętami Bożego Narodzenia. Oto kilka przykładów:

  • Gwieździste niebo w noc wigilijną zapowiadało rok pogodny, a pochmurne - słotny.
  • Wierzono, że deszcz w wigilię Bożego Narodzenia symbolizuje nadchodzącą zimę.
  • Panny przepowiadały sobie swoją przyszłość, obserwując pogodę w dniu 24 grudnia - pochmurne niebo oznaczało zamążpójście panien starych i bogatych, jasne - młodych i biednych.
  • Na pogodę patrzyły też gospodynie, jasny dzień obiecywał, że kury będą się dobrze niosły, jeśli niebo było zasłane chmurami, to w przyszłym roku krowy miały nie dawać dużo mleka.
  • Gospodarze wrzucali do studni okruszynę opłatka, która miała oczyszczać wodę oraz zapewniać zdrowie ludziom i zwierzętom.
  • Z wigilią  świąt Bożego Narodzenia  wiążą się też pewne zakazy, np. nie można szyć, pożyczać pieniędzy czy też gospodyni nie może odejść od stołu podczas wieczerzy.

Po przeczytaniu tego wszystkiego może nam się wydawać, że ludzie byli łatwowierni i wierzyli we wszystkie przesądy. W dzisiejszych czasach wierzenie w tego typu rzeczy może być śmieszne i traktowane z lekkim przymrużenie oka, jednakże warto poznawać obyczaje naszych przodków i kultywować niektóre z nich.

 

Klaudia Michalska, kl. 1E

 

Źródło informacji:

Wikipedia, kurierlubelski.pl, interia.pl