W Miejskiej Bibliotece Publicznej przy ulicy Piłsudskiego, w ramach zakończonego już festiwalu „Opętani Literaturą”, ku pamięci Witolda Gombrowicza i jego twórczości odbyło się spotkanie z profesorem Jackiem Leociakiem – pracownikiem Państwowego Instytutu Nauk, znanym krytykiem literatury. Profesor Leociak, znany przede wszystkim ze swych wcześniejszych prac o Holocauście, podjął wykład o podobnej tematyce zatytułowany „Czy słowa zabijają? Dyskursy ludobójcze wobec ludobójczej praktyki.”

W swoich rozważaniach zwrócił uwagę przede wszystkim na proces podżegania do wykluczenia i zniszczenia danej grupy społecznej. Profesor Leociak wskazał na analogię pomiędzy wszystkimi ludobójstwami: mianowicie u podstaw takiego działania w każdym społeczeństwie – czy to w społeczeństwie starożytnym, czy międzywojennych Niemiec – musi stać nienawiść, brak szacunku i obarczanie winą za wszystkie niepowodzenia docelowej grupy, a to – jakżeby inaczej – odbywa się w sferze językowej. Profesor podkreślił wagę tego elementu jako kluczowego w procesie wykluczenia, którego jedynie końcowym aktem jest mord.

Wykładając swoją teorię, za ważne uznał także przypomnienie, że zazwyczaj proces wyobcowania wiąże się z powszechnie akceptowanym (zwłaszcza przez rząd) pozbawianiem człowieczeństwa, porównywaniem danej społeczności do szkodników i skłócanie jej z pozostałymi. Tak uzasadniana nienawiść przybiera ogromne rozmiary, ogarnia w końcu wszystkich wokół i prowadzi do – od początku zaplanowanego – nieszczęścia. Tak też było w Niemczech, gdzie obiektem podsycanego gniewu stali się Żydzi i to głównie do tego najbardziej znanego przykładu profesor odwoływał się w swoim wykładzie.

Tak mniej więcej przedstawiała się treść wykładu, po którym profesor Leociak odpowiadał na pytania zgromadzonych. Spotkanie, które odbyło się w czytelni, cieszyło się wielką popularnością – z braku miejsca zainteresowani tłoczyli się w wejściu do pomieszczenia i na schodach prowadzących na balkon wokół głównego poziomu. Osobiście uważam rozważania autora za bardzo ciekawe i przedstawione w przyjazny, przejrzysty sposób, pozostawiający jednocześnie swobodę myśli i miejsce na własne, dalsze rozważania.

Jan Urbańczyk, kl. 2C