Warning: Use of undefined constant JMF_THEMER_MODE - assumed 'JMF_THEMER_MODE' (this will throw an Error in a future version of PHP) in /home/czachowski/public_html/plugins/system/djjquerymonster/djjquerymonster.php on line 210
Paznokcie

Paznokcie (łac. unguis) to charakterystyczne dla wszystkich naczelnych wytwory naskórka, stanowią rogową osłonę ostatniego członu palców, podtrzymują tkanki palców rąk i nóg. Nie wolno mylić ich z pazurami, które są względem nich tworami homologicznymi (u drapieżnych, kręgowców lądowych oraz ssaków kopytnych), czyli mają jednakowe pochodzenie ewolucyjne. Pazur różni się od paznokcia przede wszystkim brakiem blaszki podeszwowej i słabszym rozwojem blaszki grzbietowej. Paznokcie są bardzo przydatne w świecie zwierząt, nie tylko ochraniają przed urazami mechanicznymi, lecz także pomagają podnosić małe, zwłaszcza płaskie przedmioty i wykonywać zadania wymagające precyzji. W razie zagrożenia mogą być narzędziem obrony (np. szympansy usuwają za ich pomocą szkodniki skóry w trakcie tzw. iskania).

Całe szczęście, warunki życia współczesnych ludzi nie są aż tak wymagające i paznokcie stanowią raczej ozdobę, niż narzędzie... Mówi się, że zwłaszcza kobiecą wizytówką są zadbane dłonie i staranny manicure. Aby zrozumieć "zachowanie" płytki paznokciowej i jej zróżnicowany wygląd, warto poznać anatomiczną budowę tego niepozornego, a jednak złożonego elementu własnego ciała.

Widoczna na wierzchu palca płytka paznokcia jest zbudowana z płaskich, martwych komórek ułożonych dachówkowo (nawet do 100 warstw!). Poza strukturą, twardość nadaje jej keratyna. Jest to białko fibrylarne wytwarzane w komórkach nabłonkowych, keratynocytach, podlegających procesowi rogowacenia; nadaje dużą wytrzymałość mechaniczną połączoną z elastycznością. Średnia grubość męskich paznokci to 0,38 mm, kobiecych 0,36 mm. Najszybciej paznokcie rosną między 20. a 30. rokiem życia. U rąk średnio 0,07 mm na dobę, u nóg 0,02 mm na dobę. W rzeczywistości są transparentne, lecz pozornie bladoróżowy kolor nadaje im siateczka naczyń włosowatych. Jaśniejszy odcień obłoczka jest wynikiem słabszego przylegania do podłoża. Łączy on płytkę z macierzą. Ta druga jest żywą częścią omawianego wytworu - stanowi "korzeń paznokcia"- w niej powstaje keratyna, jest unerwiona, krew właśnie do niej dostarcza substancje odżywcze. Macierz wymaga szczególnej ochrony, gdyż tam formuje się warstwa zrogowaciała, każdy najdrobniejszy uraz może mieć poważne konsekwencje dla całego paznokcia. Dlatego też jest niewidoczna – w całości okrywa ją obrąbek naskórkowy.

W miarę narastania zrogowaciałych komórek przesuwają się one przez obłoczek nazywany lunulą ku końcowi palca w postaci płytki paznokcia. Jej podstawą jest łożysko. Nie bierze ono udziału we wzroście, gdyż komórki są martwe. Nosi i odżywia twardą, gładką i lekko wypukłą płytkę. Okalająca z trzech stron (oprócz wolnego brzegu na koniuszku palca) warstwa skóry to wał paznokcia, który utrzymuje płytkę na właściwym miejscu.

Nasada paznokcia jest także chroniona obrąbkiem naskórkowym zachodzącym lekko na obłoczek. Bardzo często kosmetyczki odpychają i usuwają jego nadmiar, lecz robiąc to samodzielnie należy wykazać się wyjątkową ostrożnością, gdyż uszczelnia on delikatną macierz. Otwarty dostęp wilgoci pod skórkę stwarza idealne warunki do gromadzenia się zanieczyszczeń i rozwoju bakterii.

Wiele informacji o stanie organizmu można wyczytać z kondycji płytki paznokciowej. Najbardziej charakterystyczne białe plamki (przesądnie uznawane za zapowiedź powodzenia) to efekt niedoboru cynku, żelaza lub wapnia. Czarne „drzazgi” pod paznokciami nie są groźne (o ile przesuwają się wraz ze wzrostem paznokcia), to zazwyczaj drobne wylewy krwi po urazie paznokcia. Kruche paznokcie są oznaką niewłaściwego odżywiania i w konsekwencji niedoboru składników odżywczych, zwłaszcza żelaza. Można zauważyć, że w sezonie zimowym, kiedy jadamy z reguły znacznie mniej owoców i warzyw, paznokcie rozdwajają się, co jest naturalnym następstwem ograniczonego dostępu światła słonecznego i mniejszej ilości spożywanych witamin (w szczególności B i D). Zmiana koloru na bladoniebieski (siny) może wskazywać na anemię. Jeśli są jednocześnie miękkie, kruche i błyszczące mogą świadczyć o nadczynności tarczycy. Zielonkawe paznokcie, jeśli nie są efektem zarażenia grzybicą, mogą ostrzegać o wewnątrzustrojowej infekcji bakteryjnej. Oddzielanie się części płytki od łożyska (znane jako onycholiza), przy paznokciach gładkich, twardych, bez oznak stanu zapalnego towarzyszy chorobom tarczycy, w tym przede wszystkim nadczynności oraz miejscowym stanom zapalnym. Paznokcie kruche i łamliwe to sygnał nieprawidłowej przemiany materii. Natomiast podłużne bruzdy na płytce mogą oznaczać zaburzenia trawienia. Zwłaszcza, jeśli mamy przy tym skłonności do wyprysków.

Nic nie zastąpi zdrowia fizycznego i zbilansowanej diety. Jest jednak kilka domowych sposobów na poprawienie kondycji paznokci. Przy rozdwajaniu pomoc przyniesie kilka minut moczenia dłoni w ciepłym mleku. Zżółkniętą płytkę rozjaśni kilkukrotne przetarcie jej plasterkiem cytryny. Plamki na powierzchni z łatwością zmyją się wacikiem nasączonym w białym occie winnym. Dodatkową korzyścią tego "zabiegu" będzie naturalny połysk. I... na sam koniec - trik dla wielbicieli koloru - lakier dłużej utrzyma się, gdy przed aplikacją przetrzecie płytkę octem (usunie ewentualne tłuste zabrudzenia i zmatowi ją, co pozwoli kosmetykowi lepiej "przylgnąć"). Malując paznokcie na intensywne barwy, watro zabezpieczyć je uprzednio warstwą bazy lub chociaż bezbarwnego lakieru. Niektóre barwniki bowiem są dosyć agresywne i nawet zmywacz z acetonem może nie poradzić sobie z całkowitym usunięciem koloru.

 

Dagmara Albiniak, kl. 2A

 

Źródło zdjęcia:

http://cudnepaznokcie.pl/pielegnacja-paznokci/budowa-paznokcia.html