Każdego dnia widzimy setki przedmiotów o różnym przeznaczeniu. Znaczna większość z nich pełni jakieś role w naszej codzienności i często nawet nie zwracamy na nie uwagi. Kontakt z nimi traktujemy jako coś oczywistego, używamy ich automatycznie. Do takich dóbr należą między innymi ubrania, meble, przybory biurowe, sztućce.

Inaczej postrzegamy je, kiedy mają dla nas szczególnie ciekawy wygląd. Znacznie milej pije się kawę z porcelanowej filiżanki niż z przezroczystej, bezkształtnej szklanki. Chętniej piszemy długopisem w naszym ulubionym kolorze. Zostało potwierdzone, że posiłek podany na czystej zastawie smakuje lepiej niż ten sam zaserwowany bez przywiązywania wagi do estetyki.

Dowodzi to, że człowiek ma naturalną potrzebę otaczania się przedmiotami „miłymi dla oka”. Poczucie piękna to subiektywna tendencja do wyższego oceniania pewnych wartości, a niższego innych. Immanuel Kant, niemiecki filozof oświeceniowy, przedstawia smak jako warunek możliwości orzekania o pięknie i jego kontemplowania.

Nie zawsze piękno łączy się z pozytywnymi emocjami. Wrażliwi obserwatorzy potrafią dostrzec związek między pięknem a smutkiem otaczającego świata. Ta kategoria estetyczna ma źródło w japońskiej sztuce starożytnej. Wyraża melancholię przemijania i tradycyjną wrażliwość na patos rzeczy. Uczucie zachwytu i poruszenia na skutek kontaktu z małymi sprawami, przedmiotami, w którym to człowiek czuje się zintegrowany ze światem zewnętrznym. Poczucie przemijania i nietrwałości rzeczy skłania do melancholii.

Jednocześnie nietrwałość świata może zostać w pełni zaakceptowana. Heraklit uważany za ojca wariabilizmu użył stwierdzenia panta rhei (z greckiego – „wszystko płynie”). Ta teoria filozoficzna głosząca powszechną zmienność zakłada, że nic na świecie nie jest stałe, nie ma nieruchomego, niezmiennego bytu. Jest tylko będące, które podlega nieustannemu ruchowi i wciąż się staje. Nie ma więc miejsca na refleksje nad przedmiotem, należy brać pod uwagę, że wszystko jest ulotne. Woda w rzece nie jest taka sama, kiedy po dwóch sekundach wejdziemy do niej ponownie.

Różni ludzie podchodzą do świata zewnętrznego inaczej, nie wszyscy są wzrokowcami o wrażliwym zmyśle estetycznym. Pojawia się tutaj kwestia zróżnicowania ludzkich upodobań. Sztuka użytkowa produkuje rzemiosło artystyczne w wielu stylach i każdy może znaleźć swój osobisty przedmiot, który będzie wyrażał jego osobowość - pierścionek, kubek czy lampę. Obcując z rzeczami bliskimi naszej duszy poprawiamy swój nastrój, a to na dłuższą metę polepsza jakość życia.

 

Dagmara Albiniak, kl. 2A